15 Haziran 2025
by Site Editörü
Yazdır
Etkileşimli Okuma
Kavramsal-Etkileşimli Okuma, çocukların okuduğunu anlama, yorumlama, yeniden kurgulama ve üretme becerilerini geliştirmeyi hedefleyen bir öğretim yaklaşımıdır. Genellikle okuma eğitimi veya dil gelişimi programları içinde bir yöntem olarak uygulanır. Montessori, Reggio Emilia, PYP gibi köklü modellerin içinde de kendine yer bulabilir. Özellikle drama, masal anlatımı, hikâye tamamlama, farklı sonlar oluşturma, karakter analizi gibi tekniklerle uygulanır.
Çocukların hayal dünyaları sınırsızdır ve her biri içinde büyük bir potansiyel taşır. Bu potansiyeli ortaya çıkarmanın etkili yollarından biri de etkileşimli okuma sürecidir. Okuma; sadece kelimeleri seslendirmek değil, aynı zamanda düşünme, hayal etme ve yeniden kurgulama becerilerini geliştiren üretken bir eylemdir. Etkileşimli okuma sayesinde çocuklar, okudukları metinleri sadece anlamakla kalmaz, aynı zamanda kendi bakış açılarıyla yeniden yorumlarlar.
Bu süreçte karakterlerin yerine kendilerini koyar, olayları yeniden şekillendirir ve özgün fikirler üretirler. Böylece okuduğunu anlama, eleştirel düşünme ve hayal gücüyle üretme becerileri gelişir. Etkileşimli okuma, yalnızca bir eğitim yöntemi değil; çocukların içsel dünyalarına açılan zenginleştirici bir yolculuktur.
Etkileşimli Okuma'nın Çocuklara Faydaları
Kavramsal düşünmenin ve üst düzey bilişsel becerilerin gelişimini destekler. Çocukların okuma sürecine aktif katılımını destekleyen bu yaklaşım, hayal gücünü harekete geçirerek okuma eylemini bilişsel ve duygusal bir keşfe dönüştürür.
- Hayal gücü ve kavramsal düşünceyi destekler.
- Okuduğunu anlama ve yeniden yorumlama becerisi kazandırır.
- Eleştirel ve üretken düşünme yeteneğini geliştirir.
- Hikâyeye alternatif sonlar üretme ve karakter analizi yapma fırsatı sunar.
- Dilsel ifade ve anlatım becerilerini güçlendirir.
- Farklı bakış açılarıyla düşünmeyi teşvik eder.
- Duygusal gelişime ve empati becerilerine katkı sağlar.
- Masal, drama ve görsel desteklerle öğrenmeyi eğlenceli hale getirir.
- Okuma sevgisi kazandırarak kalıcı öğrenme sağlar.
- Sınıf içi katılımı artırır, öğrenme sürecini çocuk merkezli hale getirir.
Çocuğun Hayal Gücüne Açılan Kapı
Etkileşimli okuma, çocukların bir hikâyeyi yalnızca dinleyen değil, aynı zamanda onun içinde aktif rol alan bireyler haline gelmesini sağlar. Bu yaklaşımda çocuklar sadece metni takip etmekle kalmaz, karakterler hakkında tahmin yürütür, olayların nedenlerini sorgular ve alternatif senaryolar üretir.
Çocuğun gelişiminde okuma eylemi, sadece sözcükleri çözümlemekten ibaret değildir. Etkileşimli okuma sayesinde çocuklar okuduklarını anlamlandırma, düşüncelerini ifade etme, duygularını kelimelere dökme ve bağlam oluşturma becerilerini geliştirir. Bu süreçte çocuk, anlatılan hikâyenin bir parçası olur; kendi gözlem, çıkarım ve bağlantılarıyla metni yeniden şekillendirir.
Öğretmen ya da rehber rolündeki yetişkinin yönlendirmesiyle yapılan bu okuma biçimi, çocuğun hayal dünyasını beslerken aynı zamanda dil gelişimini destekler ve eleştirel düşünme becerilerinin temellerini atar. Farklı bakış açılarını değerlendirme, metinle duygusal bağ kurma ve empati geliştirme gibi değerli kazanımlar da bu yöntemin doğal sonuçlarıdır.
Sonuç olarak, etkileşimli okuma, çocukların sadece iyi dinleyiciler değil, aynı zamanda aktif düşünen ve yorumlayan bireyler olmalarını destekler.
Neden Etkileşimli Okuma?
Etkileşimli okuma; Piaget'nin yapılandırmacı kuramı ve Vygotsky'nin yakınsak gelişim alanı kavramıyla örtüşen bir okuma biçimidir. Çocuk, aktif katılım yoluyla bilgiyi inşa eder. Öğretmen ise bu süreçte destekleyici bir kolaylaştırıcıdır.
Çocuklarla yapılan her okuma, bir yolculuktur. Etkileşimli okuma ise bu yolculuğu bir keşfe dönüştürür. Bu yöntemde çocuk, sadece bir dinleyici değil, metnin içine giren, düşünen, soran ve anlatıya yön veren bir katılımcı olur. Bu yöntemle hem hayal gücü hem de kavrama becerileri gelişir.
“Her kitap bir dünyadır, ama o dünyayı birlikte keşfetmek gerçek yolculuktur.”
Bu slogandan yola çıkarak tavsiyemiz o ki;
Çocuğunuza kitap okumak, onunla kaliteli vakit geçirmek için harika bir yoldur. Ancak birlikte kitap okurken onun hayal gücünü harekete geçirmek, merakını beslemek ve düşünmeye teşvik etmek için bazı basit sorularla etkileşime geçmeniz fark yaratır. Bu yöntem, çocuğunuzun kelime dağarcığını geliştirmenin yanı sıra duygusal zekâsını ve sosyal becerilerini de destekler.
